Waarom is forecasting belangrijk?

Problemen met ons energienetwerk

Het elektriciteitsnet moet altijd in balans zijn. Dit wil zeggen dat er altijd evenveel aanbod moet zijn als dat er vraag is. Met andere woorden: de hoeveelheid elektriciteit op het netwerk moet altijd hetzelfde zijn. Is het dat niet, dan vallen er systemen uit of vliegen ze in brand. Dus dat willen we niet.

Om het net in balans te houden worden allerlei voorspellingen gedaan en vermarkt. Hoe dichter bij de uiteindelijke realiteit, hoe hoger de opbrengst of hoe lager de kostprijs. Door de harde groei van zonne- en windproductie loopt opwek en verbruik van elektriciteit steeds verder uit elkaar en wordt het steeds drukker op het elektriciteitsnetwerk: veel verbruik op het ene moment, veel opwek op het andere moment. 

Als gevolg hiervan vindt er steeds vaker congestie plaats. Het netwerk dreigt te verstoppen en omvormers kunnen dan bijvoorbeeld automatisch uitschakelen. TenneT of de regionale netbeheerders moeten dan ingrijpen om het netwerk terug in balans te krijgen door de onbalans te verminderen. Hierdoor is een waardevolle markt ontstaan waar snel op kan worden ingespeeld. Zolang vraag en aanbod niet beter in balans komen wordt deze markt steeds groter.

Huidige problemen op ons net

Er zijn een aantal redenen die ervoor zorgen dat het steeds drukker en duurder wordt op ons net. Dit heeft een aantal redenen:

• De snelle stijging van elektriciteitsproductie door zon- en windproductie.
  • Deze is niet constant en kent grote pieken en dalen. ’s Nachts en in de winter is er geen/ minder zon opwek en zelfs in Nederland waait het niet altijd. Om de pieken op te vangen is veel capaciteit nodig op het netwerk;
  • Windmolens en grote zonneparken worden vaak in rurale gebieden geplaatst waardoor de afstand tussen productie en consumptie van stroom is toegenomen. Elektriciteit moet dus over grotere afstanden worden vervoerd;

• Het sluiten van centraal gelegen kolencentrales (Amsterdam, Rotterdam) en gascentrales;

• De opkomst van elektrisch vervoer (nog klein, maar groeit hard) en vraagt per laadbeurt steeds meer capaciteit in een steeds korter tijdsbestek;
  • Nieuwbouw van woningen, nieuwe datacenters, het gasloos maken van woningen, etc.

Er wordt door de netwerkbedrijven hard gewerkt om de capaciteit uit te bouwen. Hier zijn zeer grote investeringen voor nodig. Het uitbouwen gaat nog steeds niet snel genoeg. Nieuwe elektriciteitsaansluitingen zijn daarom steeds moeilijker te realiseren, zoals Netbeheer Nederland inzichtelijk maakt.

Wat is een Power Purchase Agreement?

Zekerheid krijgen over de opbrengst over een lange termijn kan dankzij gedetailleerde voorspellingen over de Return on Investment.

Een Power Purchase Agreement (PPA) is een langdurig contract tussen een elektriciteitsproducent en een elektriciteitskoper. Deze overeenkomst bepaalt de voorwaarden waaronder de elektriciteit wordt verkocht, meestal met inbegrip van hoeveel elektriciteit wordt verkocht en tegen welke prijs. Deze overeenkomsten geven zowel de producent als de koper financiële zekerheid voor de duur van het contract. 

Voor producenten, meestal bedrijven die hernieuwbare energie opwekken, zoals wind- of zonne-energie, helpt een PPA bij het verkrijgen van financiering voor hun projecten. Het biedt hen een gegarandeerd rendement op hun investering, omdat ze al weten tegen welke prijs ze hun elektriciteit zullen verkopen voor een bepaalde periode.

Echter, een nadeel van een PPA voor de producent is dat ze mogelijk niet kunnen profiteren van optimalisaties in de energiemarkt, omdat ze hebben afgesproken om hun energie te verkopen tegen een vaste prijs. Ze profiteren dan zelf niet van een eventuele stijging van de stroomprijzen boven het SDE basisbedrag of van de mogelijkheden van financiële sturing waarmee de omzet in sommige maanden verdubbeld kan worden. Dit terwijl ze door de SDE-regeling al beschermd zijn tegen een daling van de energieprijzen.

Hier komt Encast om de hoek kijken. Encast kan voorspellingen doen over hoeveel elektriciteit een producent in de toekomst kan verwachten te produceren en deze doorrekent op basis van de prijzen op de termijnmarkten, wat kan helpen om betere financiële beslissingen te nemen.

Bedrijven hebben vaak geen goed inzicht in deze kosten en kunnen dus verrast worden door hogere kosten dan ze hadden verwacht. Encast helpt deze bedrijven om hun productie nauwkeuriger te voorspellen, wat kan helpen om hun onbalanskosten te verlagen.

Door gebruik te maken van de forecasting van Encast kunnen producenten inzicht krijgen in de verwachte opbrengst in de komende 4 tot 5 jaar.

Wat zijn onbalanskosten en hoe kan je hier aan verdienen?

Onbalanskosten zijn kosten die ontstaan als er een verschil is tussen de hoeveelheid elektriciteit die een producent van plan was te produceren en de hoeveelheid die ze daadwerkelijk hebben geproduceerd. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als het weer anders is dan voorspeld voor een zonne- of windenergieproducent.

Bedrijven hebben geen inzage in hun onbalans en meestal ook geen weet van hun onbalanskosten. Tot een jaar terug kregen bedrijven vaak een vaste opslag aangerekend voor hun onbalans. Dit is met de sterke fluctuaties in tarieven en mismatch tussen opwek en verbruik niet meer houdbaar.

Deze onzichtbare onbalanskosten stijgen momenteel dan ook snel. In elektriciteitscontracten (de Power Purchase Agreements) staat onbalans vaak kort omschreven en wordt het risico geheel bij de producent of de afnemer gelegd. In de contracten staat de misleidende omschrijving “tegen kostprijs”.

Het maakt echter nogal uit hoe goed de forecasting werkt die door de tussenpartijafnemer (energieleverancier) wordt toegepast. Deze kosten zijn dus niet overal gelijk en over het algemeen wordt hier geen inzage in gegeven.

De oplossing van Encast is dat bedrijven zelf meer betrokken moeten zijn bij het forecasten van hun productie en eigen consumptie om zo in eerste instantie hun zo te helpen hun onbalanskosten te verkleinen.

Een kleinere onbalans zorgt automatisch voor lagere elektriciteitskosten en helpt het elektriciteitsnetwerk beter in balans te houden.

Het is dus voor ons allemaal belangrijk om onbalans laag te houden en hierop te reageren als deze er is. Dat lukt alleen als alle stakeholders in de keten (netwerk, energieleveranciers, afnemers en producenten) hetzelfde inzicht hebben en samenwerken.

Het gekke is dat de energieleveranciers forecasts maken over hun portfolio’s maar hun klanten hier niet bij betrekken. Omdat deze niet betrokken worden en geen inzicht hebben, zijn ze ook niet in staat om te helpen hun onbalans zo klein mogelijk te houden.

Eigenlijk zou voor elke aansluiting (grootzakelijk en consument) de forecast van de eigen productie en consumptie inzichtelijk moeten zijn.

Encast lost dit op: Encast haalt de forecasting en sturing weg bij de energieleverancier en biedt deze controle als een losse dienst aan bij grootzakelijke klanten die hun eigen opwek hebben. Deze energieproducenten kunnen de forecast gebruiken om zelf bij te sturen en om op basis van hun forecast elektriciteit in te kopen bij hun energieleverancier. De energieleverancier blijft belangrijk om toegang te verschaffen tot de energiemarkten.

Om zowel een productie- als een consumptie forecast aan te kunnen maken haalt Encast de meetdata op bij het meetbedrijf. Deze twee forecasts samen, geven het elektriciteits profiel per EAN (elektriciteitsaansluiting op een locatie). Encast wil grootzakelijke klanten stimuleren hiermee aan de gang te gaan en de eigen productie en consumptie dagelijks – en per seizoen – zo goed mogelijk op elkaar aan te laten sluiten (te flexibiliseren). Het gebruik van de eigen opgewekte elektriciteit is de groenste stroom die er is.

Indien u meerdere locaties heeft kunt u de forecasts van verschillende EAN’s met elkaar combineren en krijgt u een portfolio forecast. U kunt dan centraal inkopen voor meerdere locaties. Met Encast heeft u dan inzage per locatie en over al uw locaties heen. Een extra voordeel is dat dan een deel van de foutmarge in de forecasting tegen elkaar wegvalt. Dit noemen we portfolio voordeel.

Hoe Encast zon, wind en consumptie kan forecasten

Forecasting op basis van ML/AI is de basis voor Encast. Deze past zichzelf aan als u uw gedrag verandert. Elke dag wordt uw daadwerkelijke verbruik en opwek opgehaald bij uw meetbedrijf en door deze te vergelijken met de forecast leren de modellen en sturen deze automatisch bij. Deze zelfsturende modellen gebruiken we verder weer voor de financiële  aansturing van uw zonnecentrale en consumptie (voorkomen van congestie, bijverdienen aan onbalans, het laden van (auto)batterijen).

De forecasts van Encast komen tot stand door Artificial Intelligence & Machine learning modellen. Wij maken zowel een forecast voor de day ahead als intraday (per meter/site/portfolio). De modellen worden gevoed met de meest recente weer forecast data en uw doorlopende historische productie- en consumptie data om tot een voorspelling te komen voor de komende 2 dagen. De forecast va Encast is op kwartierbasis en wordt vier keer per dag ververst op basis van de laatste inzichten. Dit zorgt ervoor dat u vooraf kunt sturen en naderhand los van uw leverancier uw eigen onbalans inzichtelijk heeft.

De forecasting van Encast werkt per meter (hoofdmeter, BPM). De onbalanskosten op basis lagen bij Encast in 2022 8 euro per MWh lager dan waar het PBL op uitkwam voor de SDE verrekening. Dit betekend dat u dan 8 euro extra overhield bovenop uw SDE-subsidie.

Bedrijven hebben geen inzage in hun onbalans en meestal ook geen weet van hun onbalanskosten.

Tot een jaar terug kregen bedrijven vaak een vaste opslag aangerekend voor hun onbalans. Dit is niet meer houdbaar en deze onzichtbare kosten stijgen momenteel snel. In elektriciteitscontracten (de Power Supply of Power Purchase Agreements) staat onbalans vaak vaag omschreven en wordt het risico geheel bij de producent en/of consument gelegd. Deze heeft hier echter geen inzage in. De oplossing van Encast is dat bedrijven zelf meer betrokken moeten zijn bij het forecasten van hun productie en consumptie om zo te helpen hun onbalans te verkleinen. Een kleinere onbalans zorgt automatisch voor lagere elektriciteitskosten en helpt het elektriciteitsnetwerk beter in balans te houden.


Het forecasten van zon, wind en consumptie.

De forecasts van Encast komen tot stand door Artificial Intelligence & Machine learning modellen. Wij maken zowel een forecast voor de day ahead als intraday (per meter/site/portfolio). Onze modellen worden gevoed met verschillende weerdata en historische productiegegevens van uw zon- of windpark en/of consumptie data om tot een voorspelling te komen voor de komende 3 dagen. Onze forecast is op kwartierbasis en wordt vier keer per dag ververst op basis van de laatste inzichten. Dit zorgt ervoor dat u vooraf kunt sturen en naderhand los van uw leverancier uw eigen onbalans inzichtelijk heeft.

De forecasting van Encast werkt per meter (hoofdmeter, BPM, inverter). Per locatie maken wij vaak meerdere forecasts, zowel aan de productiezijde als voor de consumptie.

Dit heeft de volgende voordelen:

• Indien u enkel elektriciteit produceert, kunt u met een eigen forecast zelf zien wat uw onbalans is en de bijbehorende kosten. U kunt op basis hiervan:
  
  • De door uw leverancier en/of BRP in rekening gebrachte onbalans controleren;
    • Met uw leverancier en/of BRP afstemmen om uw eigen forecast te gebruiken voor de verrekening van uw opbrengst;
    • Inzage verkrijgen wanneer te investeren in een batterij.
      
  • Indien u zelf ook elektriciteit gebruikt bent u met een forecast van zowel uw productie als eigen consumptie in staat om:
    • Deze beter op elkaar aan te laten sluiten. U kunt uw elektriciteitsverbruik nog beter vergroenen en zolang u productie hoger is dan uw consumptie bespaart u op energiebelasting, ODE, transportkosten en de marge van uw leverancier, terwijl u uw investering in zonnepanelen/ windmolen ook terugverdient.
    • Indien u onderhuurders heeft op uw adres kunt u aan de hand van uw forecast een eventueel overschot aan elektriciteit verkopen aan eventuele huurders, u kunt laadpalen aaeneggen of kijken of een batterij interessant voor u is.
    • De door uw leverancier en/of BRP in rekening gebrachte onbalans controleren;
    • Met uw leverancier en/of BRP afstemmen om uw door Encast opgemaakte forecast te gebruiken voor de verrekening van uw opbrengst.
      
  • Portfolio: Helemaal interessant wordt eigen forecasting indien u meerdere zon- en/of windparken heeft. Door de losse forecasts bij elkaar op te tellen tot een portfolio forecast wordt uw totale onbalans kleiner. Doordat een forecast nooit 100% is vallen verschillen tegen elkaar weg.
    
  • Intraday: voor partijen met een eigen portfolio of veel volume is het meestal interessant om te handelen op de EPEX Intraday kwartiermarkt. Encast maakt daarom ook de intraday forecast inzichtelijk op basis waarvan u in staat bent vast te stellen of het voor u interessant is om additioneel te handelen en tevens uw onbalans verder te verkleinen.